index/     publikacje/     historia/     Meijin/     wstęp/

 

Mistrz GO

Yasunari Kawabata

Ostatnia partia Niezwyciężonego Mistrza. Komentarz i cytaty pochodzą z książki "Mistrz Go". Opracował Ron Reynolds przy użyciu programu The Many Faces of Go i edytora tekstów. Autor opracowania przywrócił oryginalne nazwiska graczy. Zmiany te, a także dodatkowe komentarze, umieścił w nawiasach kwadratowych.

Tłumaczenie: Krzysztof Grabowski W oryginale angielskim był błąd, polegający na tym, że partia została zapisana "do góry nogami", przez co komentarze nie pasowały do zapisu partii. Z tego powodu tłumacz zapisał od nowa partię (z angielskiej wersji książki "Mistrz Go") i przepisał komentarze. Do zapisu użyto programu WinMGT. Ze względu na ściśle określone znaczenie nawiasów kwadratowych w programie, co powodowało obcięcie części komentarzy, tłumacz zamienił nawiasy kwadratowe na klamrowe {}.

W 1937 r., w wieku 63 lat, Honinbo Shusai ogłosił, że chce przejść na emeryturę i rozegrać ostatnią, finałową partię. Zorganizowano turniej wszystkich graczy 6 dan, aby wyłonić przeciwnika Shusai. Kitani Minoru wygrał wszystkie z 5 partii, pokonując takich graczy, jak Kato Shin, Maeda Nobuaki, a nawet dwóch ze swoich nauczycieli, Kubomatsu Katsukiyo i Suzuki Tamejiro. Była to pierwsza partia, w której zastosowano system ruchu odłożonego, który polega na tym, że ostatni ruch w danej sesji jest zapisywany w taki sposób, iż zna go tylko gracz, który wykonał ten ruch jako ostatni w sesji. Ruch ten był przedstawiany innym dopiero po rozpoczęciu następnej sesji gry.


  1. Pierwsza Sesja: 26 czerwca 1939 r. (błąd: było to w 1938 r. - przyp. tłumacza) - w Koyokan.
    Dosyć konserwatywne, jak na jednego z pionierów Nowego Fuseki. (Drugim pionierem był Go Seigen).
  2. Druga Sesja: 27 czerwca - Koyokan.
    Odłożony ruch Mistrza z poprzedniego dnia.
  3. Po 6 minutach namysłu.
  4.  
  5. 20 minut namysłu.
  6. 41 minut na Białe 6.
  7.  
  8.  
  9.  
  10.  
  11.  
  12.  
  13. Trzecia Sesja: 11 lipca - Hakone. Odłożony ruch Mistrza po 24 minutach namysłu.
  14.  
  15.  
  16.  
  17.  
  18.  
  19.  
  20.  
  21.  
  22.  
  23.  
  24.  
  25.  
  26.  
  27.  
  28. Czwarta Sesja: 16 lipca - Hakone. Odłożony ruch Kitani.
  29.  
  30.  
  31.  
  32.  
  33.  
  34.  
  35.  
  36.  
  37.  
  38.  
  39.  
  40.  
  41.  
  42. Włączając następny ruch, Czarne 43, Kitani zużył 6 godzin i 52 minuty. Mistrz zużył 4 godziny i 38 minut.
  43. Piąta Sesja: 21 lipca - Hakone. Odłożony ruch Kitani. Mistrz zaczął odczuwać bóle w piersi i stracił apetyt.
  44.  
  45.  
  46.  
  47. Według Mistrza, ruch zbyt konserwatywny, jednak Kitani i Go Seigen uważali, że był to właściwy ruch, dający Czarnym masywną ścianę.
  48.  
  49.  
  50. Mistrz nazwał to "przykrywką". Zastanawiał się nad tym ruchem 16 minut.
  51.  
  52. Mistrz nazwał to "ślepą uliczką". Ten ruch zajął mu 20 minut.
  53.  
  54.  
  55.  
  56.  
  57.  
  58. Kitani nazwał ten ruch "połączeniem". Zajęło to Mistrzowi 35 minut.
  59. Kitani zastanawiał się nad tym ruchem 3 godziny i 35 minut.
  60.  
  61.  
  62.  
  63. Tylko chwila zastanowienia na ten ruch.
  64. Ten ruch zajął Mistrzowi 1 godzinę i 20 minut. Zużył w sumie 3 godziny i 29 minut na 11 ruchów wykonanych tego dnia. W sumie zużył 5 godzin i 57 minut. Kitani zużył 10 godzin i 28 minut.
  65. Szósta Sesja: 26 lipca - Hakone. Odłożony ruch Kitani'ego.
  66.  
  67.  
  68.  
  69. Ten ruch został opisany jako "diaboliczne uderzenie". Mistrz nie spodziewał się tak gwałtownego ataku.
  70. Odpowiedź zajęła mu 1 godzinę i 46 minut. "Znakomity ruch zatrzymania".
  71.  
  72.  
  73.  
  74.  
  75.  
  76.  
  77.  
  78.  
  79.  
  80. Siódma Sesja: 31 lipca - Hakone. Odłożony ruch Mistrza, który zajął mu 44 minuty.
  81.  
  82.  
  83. Na ten ruch Kitani zużył 1 godzinę i 48 minut. "Mecz wchodził w fazę środkową. Każdy ruch był trudny. Wyraźnie było widać terytoria wytyczone przez Białego i Czarnego. Zbliżał się czas, gdy obliczenie ostatecznego wyniku mogłoby być możliwe. Czy przystąpić natychmiast do ostatecznego odkrycia kart, zainwadować teren wroga, wdać się w bijatykę gdzieś na planszy? - nadszedł czas na rozstrzygnięcie i rozwinięcie fazy, która miała nastąpić."
  84.  
  85.  
  86.  
  87.  
  88. Ósma Sesja: 5 sierpnia - Hakone. Odłożony ruch Mistrza. W tej fazie gry stan serca Mistrza był na tyle zły, że sesje gry zostały ograniczone do dwóch godzin.
  89. Na ten ruch Kitani zużył 48 minut. Mistrz zastaniawiał się nad odpowiedzią przez 2 godziny i 7 minut. Był to najwolniejszy ruch w całym meczu. Został odłożony i sesja się zakończyła.
  90. Dziewiąta Sesja: 10 sierpnia - Hakone. Odłożony ruch Mistrza. Mistrz nie mógł już chodzić. Do tej pory Biały zużył 10 godzin i 31 minut, a Czarny 15 godzin i 45 minut.
  91.  
  92.  
  93.  
  94.  
  95.  
  96.  
  97.  
  98. Kitani odłożył następny ruch i sesja się skończyła.
  99. Dziesiąta Sesja: 14 sierpnia - Hakone. Odłożony ruch Kitani'ego - "próba" sprawdzenia reakcji Mistrza na rozcięcie jego kamieni. Jak wcześniej uzgodniono, tego dnia wykonano tylko jeden ruch. Mistrz zastanawiał się 33 minuty, ruch został odłożony i tego samego dnia Mistrz znalazł się w Szpitalu świętego Łukasza. Gra została odłożona na 3 miesiące. Do tej pory Biały zużył 14 godzin i 58 minut, a Czarny 17 godzin i 47 minut.
  100. Jedenasta Sesja: 18 listopada - Dankoen w Ito. Odłożony ruch Mistrza. Później Mistrz doszedł do wniosku, że Białe 100 było "źle przemyślane" i że "...powinien zignorować próbę i zamiast tego nacisnąć w S8(A), zabezpieczając w ten sposób Białe terytiorium w dolnej części prawego brzegu. Z całą pewnością Czarny groził, ale nie miał pilnej potrzeby, by przeciąć moje linie, a nawet gdyby to zrobił, nie znalazłbym się w niebezpieczeństwie. Gdybym użył Białe 100 na zabezpieczenie mojego terenu, wynik nie pozwoliłby Czarnemu na zbytni optymizm."
  101. Na ten jeden ruch Kitani zużył 3 godziny i 31 minut. Po jego wykonaniu Kitani powiedział: "Patrzcie, jaki ze mnie idiota. Nie powinienem się zastanawiać nawet minuty nad tym skokiem. Trzy i pół godziny na decyzję, czy skoczyć w S7, czy przedłużyć w S8(A) (w oryginale jest błędnie R7 i R8 - przyp. tłumacza)."
    "Czarne 101, inwadujące Białą formację w prawym dolnym rogu, było ofensywnym zagraniem, wymagającym odpowiedzi i potencjalnie wartym czternaście lub piętnaście punktów."
  102. Mistrz zużył tylko 5 minut na odpowiedź.
  103.  
  104. Kitani odłożył końcowy ruch sesji po 42 minutach. Tego dnia Kitani zużył 4 godziny i 14 minut, a Mistrz zużył 10 minut. Do tej pory Kitani zużył 21 godzin i 20 minut z całkowitego przyznanego czasu 40 godzin.
  105. Dwunasta Sesja: 25 listopada - Ito. Odłożony ruch Kitani'ego.
  106. 2 minuty na ten ruch.
  107. 1 godzina i 3 minuty. Chociaż ten ruch nie wymaga natychmiastowej odpowiedzi, rozszerza Czarne terytorium w lewo u dołu i jest wart około dwudziestu punktów.
  108. "Teraz Biały przejął natarcie. Z surowym, zawziętym wyrazem twarzy Mistrz zamknął oczy i głęboko oddychał. W trakcie sesji na jego twarzy wystąpiły miedziane rumieńce. Jego policzki się skurczyły. Wydawał się nie słyszeć ani wiatru, ani bębenka przechodzącego pielgrzyma. Mimo to na swój następny ruch zużył 47 minut."
    Go Seigen powiedział, że Białe 108 było bardzo trudnym ruchem. Miało podwójny cel - zagrożenie Czarnej grupy w lewym górnym rogu i odebranie mu wewnętrznych wzmocnień, oraz obronę Białej formacji po lewej stronie planszy. Czarne 109, odłożony ruch Kitani'ego, zajęło 2 godziny i 43 minuty.
  109. Trzynasta Sesja: 28 listopada - Ito. Gdy ten odłożony ruch został otwarty, Kitani powiedział: "Muszę coś zrobić z tym rogiem. Jest to pożyczka długoterminowa, a odsetki są wysokie."
  110.  
  111.  
  112.  
  113.  
  114.  
  115. Nie było to łatwe zagranie dla Kitani'ego. "Nadszedł czas, by postawić wszystko na główny atak."
    Kitani "nie wydawał się gotowy, by zagrać przed południową przerwą, ale w osiem minut po wyznaczonej godzinie wszyscy usłyszeli mocny stuk kamienia o planszę. Mistrz chrząknął. Do tej pory opierał się na poręczy siedzenia. Teraz wyprostował się, wysunął szczękę, podniósł oczy, jakby chciał wywiercić dziurę w planszy. Miał grube powieki, i głębokie linie biegnące od rzęs do oczu wzmocniły intensywność jego spojrzenia. Biały musiał teraz bronić swego terytorium przeciwko groźbie, jaką przyniósł Czarny 115."
  116. Biały 116 zajął 22 minuty.
  117.  
  118.  
  119.  
  120. "Ruchy aż do Białego 120 nastąpiły szybko jeden po drugim. Zgodnie ze standardowym zagraniem Mistrz szybko by się cofnął Białym 120, ale wybrał solidną blokadę, mimo że w jej wyniku powstała niestabilna forma trójkąta. Atmosfera była napięta, gdyż zbliżało się ostateczne rozstrzygnięcie. Gdyby nieco ustąpił, oznaczałoby to utratę punktu lub dwóch, a w tak zaciętym meczu nie mógł sobie pozwolić nawet na tak drobne ustępstwo. Zużył zaledwie jedną minutę na ruch, który mógł stanowić różnicę między zwycięstwem a porażką, i dla {Kitani'ego} było to jak chłodna stal."
    "Gry mogą być wygrane lub przegrane jednym jedynym punktem. Skoro Biały zawzięcie nie chciał ustąpić nawet dwóch punktów, przyszła kolej na Czarnego, by pójść śmiało naprzód."
    "{Kitani} wydawał się opierać walkę na brawurowym impulsie. 'Odnosiłem wrażenie, jakbym miał popełnić błąd. Spartaczyć całą pracę.'" Zużył 1 godzinę i 44 minuty na odłożenie ruchu.
  121. Czternasta Sesja: 1 grudnia - Ito. Odłożony ruch Kitani'ego, Czarne 121, został przyjęty z oburzeniem. "...wyglądał jak w sytuacji ko zagranie w odległej części planszy. Przeszła przeze mnie fala krwi {Kawabata}. Czyżby Kitani wykorzystał fakt, że Czarne 121 było ruchem odłożonym? Czy wykorzystał instytucję ruchu odłożonego dla celów taktycznych? Jeżeli tak, nie był wart siebie."
  122.  
  123. "Czarne 123, które zajęło trzy minuty, było powrotem {Kitani'ego} do zadania wdarcia się w Białą formację. Najpierw zaatakował prawy dolny róg."
  124.  
  125.  
  126.  
  127. "Czarne 127 ponownie zwróciło się do centrum planszy..."
  128.  
  129. "...a Czarne 129 było końcowym atakiem zmierzającym do odcięcia trójkąta, który Mistrz tak zawzięcie utworzył Białym 120."
    Go Seigen: "Twardo zablokowany przez Białe 120, Czarny zdecydowanie rzucił się do ataku w agresywnej sekwencji od Czarnego 123 do Czarnego 129. Jest to rodzaj walki, wskazującej na silny duch współzawodnictwa, który spotyka się w wyrównanych partiach."
  130. "Ale Mistrz odwrócił się od tego ostrego ataku i, kontratakując z prawej strony, zablokował pchnięcie od strony Czarnej pozycji. Byłem zaskoczony. Było to zupełnie nieoczekiwane zagranie. Poczułem napięcie mięśni, jakby odsłoniła się nagle diaboliczna strona Mistrza. Czyżby odkrywszy skazę w planie sugerowanym przez Czarne 129, w tak charakterystycznym dla {Kitani'ego} stylu, Mistrz uchylił się przed ciosem i rozpoczął kontratak? Czy też czekał na cios, by mógł go odwzajemnić i w ten sposób raniąc się samemu pogrążyć przeciwnika? Widziałem nawet w Białym 130 coś, co mniej mówiło o woli walki, a bardziej o rozgniewanej wzgardzie. 'Delikatna sprawa,' {Kitani} pomrukiwał do siebie. 'Bardzo delikatna sprawa'. Nadal zastanawiał się nad Czarnym 131, gdy ogłoszono przerwę południową. 'Miłą rzecz mi zrobił. Straszną rzecz, to jest właśnie to. Wstrząsające. Wykonałem głupi ruch i teraz zostałem z wykręconą ręką.'"
    Białe 130 okazało się fatalnym ruchem dla Białego. Po tym ruchu zwycięstwo Kitani'ego było pewne.
    "Mistrz rozpaczał nad tym ruchem, gdy później partia była omawiana. 'Białe 130 było fatalnym błędem. Poprawne byłoby natychmiastowe cięcie w P11(A) i zaczekanie na odpowiedź Czarnego. Gdyby na przykład odpowiedział w P12(B), wtedy Białe 130 byłoby prawidłowym zagraniem. Gdyby nawet się wydłużył, jak Czarnym 131, Biały nie musiałby się spieszyć z rozszerzeniem w bok w Q8(C), ale mógłby spokojnie wzmocnić szyki w M9(D). Jakikolwiek wariant by potem nastąpił, linie byłyby bardziej zwarte niż na diagramie, i potoczyłaby się walka w zwarciu.' W czasie południowej przerwy Mistrz podobno powiedział: "Mecz jest skończony. Pan {Kitani} zniszczył go tamtym odłożonym ruchem. To było jak rozlanie tuszu na namalowanym przez nas obrazie. Gdy tylko go zobaczyłem, chciałem poddać mecz. Byłoby to stwierdzenie, że czara się przepełniła. Naprawdę myślałem, że powinienem się wycofać z gry. Ale się zawahałem i było po wszystkim."
    Jednak Go Seigen powiedział: "Białe nie musiały, jak Mistrz to zrobił, odpowiadać w 122 (H18 - przyp. tłumacza) nawet na Czarne 121 (H16), ale mogły się bronić w H19(X). Wtedy Czarny miałby bardziej ograniczone możliwości grania ko."
    "Jednak rok później, w 'Wybranych Partiach Go', w Dziełach Zebranych Mistrza, {Mistrz Shusai} wypowiedział się otwarcie. 'Nadszedł teraz czas, by efektywnie wykorzystać Czarne 121. Musimy zauważyć, że gdyby {Kitani} kontynuował w swoim tempie (to znaczy gdyby czekał na diagonalne połączenie Białego), była szansa, że Czarne 121 by nie wystarczyło.'"
  131. "{Kitani} wydawał się nie mniej zaskoczony i skonfundowany wycofaniem się Białego, jak wszyscy pozostali. Gdyby Biały zabił cztery czarne kamienie po prawej, Czarny by po prostu zaatakował Białe szyki w centrum planszy."
    "{Kitani} deliberował nad Czarnym 131 przez 1 godzinę i 15 minut... O drugiej po południu wziął kamień. 'Czy powinieniem?' przerwał na chwilę i w końcu zagrał. Mistrz, który siedział sztywno wyprostowany, rzucił głową naprzód i zastukał nerwowo w obręcz piecyka. Wpatrywał się w planszę. Liczył punkty."
  132. "Biały powrócił do obrony centrum Białym ruchem w 132."
  133. Po meczu cytowano wypowiedź Mistrza: "śmiertelne uderzenie przyszło z atakiem rozpoczętym Czarnym 133. Jakkolwiek zdesperowany mógł być w poszukiwaniu remedium, Biały był bezsilny w próbach odparcia miażdżacej fali."
    "Biały trójkąt odcięty Czarnym 129 został odcięty z drugiej strony przez Czarne 133..."
  134.  
  135.  
  136.  
  137.  
  138.  
  139. "...wraz z bezustannym atakiem na białe kamienie aż do Czarnego 139, 'wstrząsające' zmiany, o których mówił {Kitani} nabrały kształtu wokół trzech białych kamieni. Czarne dokonały inwazji w sam środek Białej formacji. Mogłem prawie usłyszeć odgłos upadku."
  140.  
  141.  
  142.  
  143.  
  144. Czarne 145 było ruchem odłożonym.
  145. Piętnasta Sesja: 4 grudnia - Ito. "'Gdyby to było możliwe, chciałbym dzisiaj skończyć,' powiedział Mistrz organizatorom rankiem 4 grudnia."
    "Jako wierny reporter z pola walki, czułem skurcz w piersiach na myśl, że po ponad pół roku mecz miał się dziś skończyć. A porażka Mistrza była widoczna dla wszystkich."
    "Napięcie ostatniej walki wręcz w niczym nie przypomina fazy otwarcia czy gry środkowej. Napięte nerwy wydają się miotać iskry, jest coś wielkiego, wręcz wzbudzającego grozę w widoku dwóch postaci nawiązujących coraz bardziej zwartą walkę. Oddechy były coraz szybsze, jakby dwaj wojownicy parowali ciosy sztyletów; ognie wiedzy i mądrości wydawały się wybuchać."
  146.  
  147.  
  148.  
  149.  
  150.  
  151.  
  152.  
  153.  
  154.  
  155.  
  156.  
  157.  
  158.  
  159.  
  160.  
  161.  
  162.  
  163.  
  164.  
  165.  
  166.  
  167.  
  168.  
  169.  
  170.  
  171.  
  172.  
  173.  
  174.  
  175.  
  176.  
  177.  
  178.  
  179.  
  180.  
  181.  
  182.  
  183.  
  184.  
  185.  
  186.  
  187.  
  188.  
  189.  
  190.  
  191. "Gdy {Kitani} zagrał Czarne 191, głowa Mistrza wysunęła się do przodu, z szeroko otwartymi oczami przysunął się bliżej do planszy. Obaj mężczyźni gwałtownie się wahlowali."
  192.  
  193.  
  194.  
  195. Przerwa południowa.
  196.  
  197.  
  198.  
  199.  
  200. "Ostatnie fazy wielkiego meczu, jak słyszałem, były tak straszliwe, że z trudem można się było na to patrzeć. Jednak Mistrz wydawał się być całkiem niewzruszony. Nikt by nie zgadł, że przegrywał."
  201.  
  202.  
  203.  
  204.  
  205.  
  206.  
  207.  
  208.  
  209.  
  210.  
  211.  
  212.  
  213.  
  214.  
  215.  
  216.  
  217.  
  218.  
  219.  
  220.  
  221.  
  222.  
  223.  
  224.  
  225.  
  226.  
  227.  
  228.  
  229.  
  230.  
  231.  
  232.  
  233.  
  234.  
  235.  
  236.  
  237. "{Mistrz} był całkowicie spokojny, gdy {Kitani} wykonał ostatni ruch, Czarne 237. Gdy Mistrz wypełniał punkt neutralny, Onoda {jeden z sędziów} powiedział: 'To będzie pięć punktów?' 'Tak, pięć punktów,' powiedział Mistrz."
    "Jaki więc byłby wynik, gdyby Mistrz nie popełnił błędu i nie nastąpiłyby 'wstrząsające' zmiany? Porażka Czarnych? Taki amator jak ja nie może tego do końca być pewnym, ale nie sądzę, by Czarny przegrał. Prawie zacząłem wierzyć jak w dogmat, ze sposobu i zawzięcia, z jakim {Kitani} podchodził do gry, że uniknąłby by porażki, nawet gdyby musiał przeżuć kamienie na drobne kawałki."
    Na całą grę Mistrz zużył 19 godzin i 57 minut, a Kitani zużył 34 godziny i 19 minut. W rok i 45 dni później 21. i ostatnia głowa rodu Honinbo, Shusai Meijin, zmarł. Można zacytować pierwszego Honinbo, Sansa Meijin: "Gdyby {życie} było Go, rozpocząłbym walkę o ko i w ten sposób bym żył, jednak na drodze ku śmierci nie ma już żadnych ruchów."


    index/     publikacje/     historia/     Meijin/     wstęp/