|
System Ratingowy AGA (American Go Association)
The AGA rating system - the most commonly asked questions
System ratingowy AGA - najczęściej zadawane pytania
System ratingowy AGA
Amerykańskie Stowarzyszenie Go (American Go Association - AGA) od wielu lat prowadzi skomputeryzowany system ratingowy. W roku 1988 i na początku roku 1989 system uległ całkowitej rewizji. Utworzono Komisję Ratingową, a Paul Matthews, zawodowy statystyk, zaprojektował od nowa podstawowy algorytm ratingowy, formułę do obliczania siły graczy. Podstawowa dokumentacja systemu ratingowego w obecnie funkcjonującej postaci jest dostępna w AGA (patrz artykuł: Matthews, Inside the AGA Rating System). (Dostępne jest tłumaczenie K. Grabowskiego - przyp. tłumacza). Celem tego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania na temat systemu ratingowego.
System ratingowy AGA służy wielu celom. Dostarcza obiektywnej miary względnej siły zawodników. Pozwala poszczególnym graczom na porównanie ostatnich wyników z wynikami innych graczy. Pozwala również organizatorom turniejów na lepsze rozstawienie graczy w dużych turniejach, zamiast polegać na losowaniu lub na subiektywnej ocenie, którzy gracze powinni lub nie powinni grać ze sobą w początkowych rundach.
Naturalnym jest, że gracze interesują się swoim ratingiem. Turniejowi gracze Go konkurują ze sobą i pewien element ego występuje w ratingu, niezależnie od tego, jak mocno ktoś protestuje przeciwko tej opinii. Gracze także mają tendencję do traktowania ich ratingu jako miary ich stopnia, lub siły gry w długim okresie. Choć jest to z grubsza zgodne z prawdą, jednak rating i stopień są to dwie dość różniące się sprawy i AGA nie prowadzi obecnie oficjalnych stopni. (patrz pytanie 4).
System ratingowy AGA mierzy aktualną, względną siłę gry za pomocą numerycznych punktów ratingowych, gdzie 100 punktów ratingowych odpowiada w przybliżeniu różnicy jednego kamienia handicapu w sile gry. Tzn. gracz, który ma rating wyższy o 300 punktów od innego gracza, który daje mu 3 kamienie handicapu, powinien oczekiwać, że wygra około 50% partii z tym graczem. (Ponieważ powszechnie wiadomo, że "jeden kamień handicapu" - tzn. czarne bez komi - nie ma pełnej wartości jednego kamienia, sytuacja jest w istocie nieco bardziej skomplikowana. Każdy punkt komi jest warty około 10 punktów ratingowych, tak więc handicap jednego kamienia jest warty około 50 punktów ratingowych).
Ważne jest, by sobie wyraźnie uświadomić, że system mierzy jedynie różnicę sił graczy. Gracz z ratingiem -450 punktów może "przetłumaczyć" to na "stopień" 4 kyu. Jednak jeżeli w swoim klubie gra jako 3 kyu, należałoby raczej sprawdzić rating pozostałych lokalnych graczy, zamiast narzekać, że ma się "zbyt niski rating". Najprawdopodobniej ci pozostali gracze też mają rating w granicach -500 do -400. Obecne doświadczenia (1989 r.) wykazują, że członkowie AGA o siłach pomiędzy 6 kyu a 3 dan mają skłonność do "przeceniania" swojej siły o mniej więcej jeden kamień, tzn. mają tendencję do domagania się stopnia, który odpowiada ratingowi o około 100 punktów powyżej ich ratingu wynikającego z systemu.
Najlepszym sposobem na potwierdzenie znaczenia i spójności własnego ratingu jest porównanie go z ratingiem innych graczy, z którymi ostatnio rozgrywano partie uwzględniane do ratingu. W systemie ratingowym AGA można otrzymać na żądanie raport przedstawiający rating wszystkich przeciwników, z którymi ostatnio rozgrywano partie ratingowe. Należy się spodziewać, że zwykle przegrywa się z graczami o wyższym ratingu, a wygrywa z graczami o niższym ratingu. Stopień korelacji między różnicą ratingów a wynikiem gry jest miarą, jak dobrze aktualny rating odzwierciedla wyniki w ostatnich partiach ratingowych. W dużej masie ta korelacja jest wysoka, potwierdzając nasze oczekiwania co do znaczenia ratingu.
System ratingowy jest też systemem globalnym - daje zestaw ratingów, który najlepiej wyjaśnia wyniki ostatnich gier ratingowych wszystkich uczestników systemu. Jest to jedna z przyczyn, dla których może wystąpić słabsza korelacja między ratingiem a wynikami poszczególnych graczy - nasi przeciwnicy mogli zagrać lepiej z graczami o wyższym ratingu, i/lub gorzej z graczami o niższym ratingu, co prowadzi do wyraźnych anomalii. Jest to jednak naturalne - wszyscy oczekujemy (mam nadzieję!), że czasem uda się nam wygrać z silniejszym graczem, a czasem możemy przegrać ze słabszym graczem. Aby dokładnie odzwierciedlać rzeczywistą siłę gry, system ratingowy wymaga częstych danych wielu graczy (patrz pytanie 11).
Pytanie 1: Jak mogę otrzymać rating AGA? Jak mogę ustalić swój aktualny rating?
Aby otrzymać rating AGA musisz: 1) być członkiem AGA albo innego krajowego stowarzyszenia Go; i 2) rozgrywać partie uwzględniane do ratingu, zwykle w turniejach. Aktualny rating AGA jest regularnie drukowany w AGA Newsletter, w którym można też znaleźć program najbliższych turniejów. Indywidualny rating znajduje się na wszystkich etykietach adresowych AGA i na twojej legitymacji członkowskiej AGA (choć rating na legitymacji członkowskiej może nie być najświeższy, jeżeli Twoje członkostwo dawno nie było weryfikowane).
Pytanie 2: Czy system ratingowy uwzględnia partie handicapowe? Jak?
Tak, partie handicapowe są uwzględniane w systemie ratingowym. W istocie są one bardzo ważne, gdyż pozwalają utworzyć bardziej kompletną sieć powiązań pomiędzy graczami. Nasze oczekiwanie, że gracz wygra lub przegra z innym graczem jest oparte na różnicy ich ratingów uwzględniającej handicap. To dopasowanie jest równe 50 punktom dla jednego kamienia handicapu (czarne bez komi), n * 100 dla n kamieni handicapu (n od 2 do 9). Trwają dalsze prace nad doprecyzowaniem "wartości kamienia handicapu".
Pytanie 3: W moim lokalnym klubie gram jako 2 dan, ale mój rating wynosi zaledwie +146. Czy mogę grać w turniejach jako 2 dan? Czy to pomoże, czy zaszkodzi mojemu ratingowi?
AGA pozwala graczom "zawyżać siłę" w oficjalnych turniejach, choć zniechęca do zawyżania siły o więcej niż jeden stopień ponad aktualny rating. AGA zastrzega sobie prawo do ograniczenia górnej siły w głównych turniejach. Ponieważ punkty ratingowe są ustalane w oparciu o spodziewaną wygraną przy określonej różnicy ratingów, nie powinno to znacząco wpływać na rating gracza. Wybór polega raczej na tym, czy gracz chce mieć łatwe pole do popisu i zakończyć turniej z dobrym wynikiem, czy chce mieć trudniejsze zadanie z większym prawdopodobieństwem gorszego wyniku. Gracz z ratingiem +197, który gra jako 2 dan, może się spodziewać wygranej w 2 partiach z 6; jako shodan (1 dan) powinien wygrać 4 partie z 6. Każdy z tych wyników będzie miał podobny wpływ na jego rating. Ogólnie rzecz biorąc, nierozsądnie jest grać w grupie ze średnią siłą, która jest wyższa o więcej niż 100 punktów od aktualnego ratingu gracza. Gracz z naszego pytania, z ratingiem +146, najlepiej by zrobił, grając jako shodan.
AGA nie pozwala na zaniżanie siły (sandbagging) - zwyczaj grania poniżej siły z ratingu (prawdopodobnie w oczekiwaniu na łatwe zwycięstwo i/lub nagrodę w turnieju). Nawet jeśli taki gracz wygra wszystkie swoje partie, jego rating wzrośnie w znikomym stopniu, tak więc nie osiągnie żadnej korzyści z punktu widzenia maksymalizacji ratingu. Przegrana z takim przeciwnikiem nie zaszkodzi istotnie ratingowi innych graczy, jednak nie jest zbyt przyjemnie trafić na takiego przeciwnika, także współzawodnictwo o nagrody turniejowe staje się nie fair. Jednym z praktycznym zastosowań systemu ratingowego jest ustalenie "dolnej granicy" stopnia, z jakim gracz może wziąć udział w turnieju.
Czasami gracz czuje, że jego rating jest "zawyżony" i chce grać poniżej tej siły, ponieważ jest przekonany, że z takim ratingiem z pewnością przegra. Jednak jeżeli rating jest rzeczywiście zawyżony, ulegnie szybkiej weryfikacji w dół (po jednym lub co najwyżej dwóch turniejach), jeżeli w istocie przegrają większość swoich partii. Korzyści z zapobiegania zaniżaniu siły znacznie przewyższają brak komfortu odczuwany przez takich graczy.
Pytanie 4: Jaka jest relacja między moim ratingiem a stopniem?
Rating AGA jest miarą twojej aktualnej siły gry. Oparty jest on na ostatnich grach i odzwierciedla spadki i wzrosty twojej siły. Stopień jest raczej uznawany za długoterminową, czasem nawet życiową, miarę osiągnięć. Stopnie są również powszechnie używane do określenia właściwego handicapu w partiach towarzyskich.
System ratingowy jest tak znormalizowany, by można go było z grubsza tłumaczyć na odpowiedni stopień. Rating graczy dan jest dodatni (od +100 w górę), rating graczy kyu jest ujemny (od -100 w dół). Nie występuje rating między -100 a +100. Podzielenie ratingu przez 100 daje więc przybliżone oszacowanie odpowiedniego stopnia. Jest to jednak stosowane tylko dla nieformalnych porównań. System ratingowy AGA nie jest oficjalnym systemem stopni. Standardy i procedury nadawania stopni różnią się pomiędzy klubami i krajami; np. europejski gracz w stopniu dan jest zwykle o jeden kamień silniejszy niż gracz amerykański o tym samym stopniu.
Według stanu na 1989 r. stwierdziliśmy, że wielu graczy w zakresie 6 kyu do 3 dan ma skłonność do podawania stopnia o jeden lub więcej kamieni wyższego, niż wynikałoby to z ich ratingu. Gracze powyżej i poniżej tego zakresu podają siłę dobrze skorelowaną z ich oficjalnym ratingiem AGA. Sugeruje to, że występuje generalna niecierpliwość promocji w pobliżu poziomu shodan (1 dan), trudna do wykrycia w normalnych grach klubowych, ponieważ jest tak szeroko rozpowszechniona. Może to także sugerować, że wielu graczy powinno odczuwać "barierę" promocji z 3 na 4 dan - w istocie mamy niewielu graczy 4 dan.
Pytanie 5: Jestem shodan (1 dan) już od dwóch lat, ale mój rating nigdy nie przekroczył -150. Dlaczego mój rating AGA zawsze zostaje w tyle za moją prawdziwą siłą?
Prawdziwą siłę widzi jej posiadacz. Jak wspomniano wyżej, system AGA jest względnym systemem ratingowym. Pokazuje on jedynie względne siły uczestniczących w nim graczy. Możesz twierdzić, że masz dowolną siłę, jaką możesz w pełni obronić w klubie lub w grach towarzyskich. Takie stopnie nie są zatwierdzane ani kontrolowane przez AGA, nie jest też wymagane, by korelowały z oficjalnym ratingiem AGA. Wielu graczy w zakresie 6 kyu do 3 dan ma rating poniżej podawanego przez nich stopnia. Jeżeli utrzymujesz swój stopień wśród wielu graczom shodan, ale większość z nich ma rating pomiędzy -199 a -100, wtedy twój rating -150 ma sens.
Pytanie 6: Ile partii muszę wygrać by uzyskać promocję?
Za każdym razem, gdy wygrywasz klasyfikowaną partię, otrzymujesz pewną liczbę punktów ratingowych. Dokładna liczba punktów zależy głównie od różnicy siły między tobą a twoim przeciwnikiem. Pokonanie silniejszego gracza daje więcej punktów; pokonanie słabszego gracza daje niewiele. Przy identycznych innych wartościach, pokonanie gracza o sile równej twojej sile daje około 30 punktów ratingowych - tak więc wygranie kolejnych 3 lub 4 gier (bez porażki) oznaczać będzie zysk około 100 punktów, czyli "promocję" o jeden kamień. Ale uważaj: to że inni gracze biorą udział w turnieju z siłą równą twojej sile (2 kyu lub 4 dan) wcale nie oznacza, że wasz rating jest identyczny. Niektórzy gracze zawyżają swoją siłę: startują w stopniu przekraczającym ich rating (patrz pytanie 3). Pokonanie ich nie daje tak dużego zysku, choć nie może zaszkodzić. Przegrana z nimi może kosztować dużo!
Pytanie 7: Regularnie wygrywam z X w partiach towarzyskich, jednak jego rating jest o 50 punktów wyższy od mojego. Jak to może być?
System ratingowy jest jedynie tak dobry, jak dobre są zawarte w nim dane. Opiera się on o klasyfikowane partie, co w 1989 r. stanowi 99% partii turniejowych. Kluby mogą dostarczać właściwie nadzorowane partie pozaturniejowe, najlepiej w większych porcjach, do uwzględnienia w obliczeniach ratingowych. Jeżeli rzeczywiście regularnie wygrywasz z X, dostarczenie klasyfikowanych partii między wami może szybko wyrównać wasze ratingi. Jednak są gracze, którzy zdecydowanie lepiej grają w turniejach, lżej traktując partie towarzyskie. Być może twój przeciwnik należy do takich graczy.
Pytanie 8: W ostatnich turniejach zająłem 3 i 2 miejsce, jednak mój rating się obniżył! Co to za głupi system?
Jak wyjaśniono w pytaniu 6, liczba punktów ratingowych uzyskanych lub straconych w konkretnej wygranej lub przegranej partii określona jest głównie przez różnicę aktualnych sił między tobą a twoim przeciwnikiem (skorygowaną o handicap). Jak wcześniej było wspomniane, niektórzy gracze zawyżają swoją siłę w turniejach, tak więc niektórzy pokonani przez ciebie przeciwnicy mogli być znacznie słabsi od ciebie. W takim przypadku twoje wygrane z nimi mogły niewiele pomóc twojemu ratingowi. Jest również możliwe, że niektórzy gracze, z którymi PRZEGRAŁEś, mieli akurat rating niższy od twojego, co mogło dużo bardziej zaszkodzić twojemu ratingowi, niż ci się wydaje. Łączny wynik może oznaczać więc stratę w punktach ratingowych mimo wygranej serii. (Może się zdarzyć również odwrotnie, jednak gracze rzadko na to narzekają!).
Pytanie 9: W ostatnich dwóch turniejach pokonałem takiego-a-takiego, ale jego rating jest nadal wyższy od mojego. Dlaczego?
System ratingowy używa algorytmu globalnego - daje taki zestaw ratingów wszystkich uczestniczących w nim graczy, który najlepiej przewiduje (lub wyjaśnia) obserwowane wyniki. Twój przyjaciel mógł po prostu lepiej grać z innymi, albo miał trudniejszych od ciebie przeciwników w turniejach aktualnie uwzględnionych w systemie ratingowym.
Pytanie 10: Zauważyłem, że w systemie ratingowym AGA regularnie jest sporo graczy 7 dan, a czasem nawet 8 dan. W jaki sposób gracze amerykańscy mogli tak szybko osiągnąć taką siłę?
Rating AGA konkretnego gracza jest miarą jego ostatnich wyników, niekoniecznie długoterminowej siły. Jest to jedna z przyczyn, dla których ostrzegamy przed zbyt mocnym korelowaniem ratingu ze stopniem. Silni gracze, z których wielu uczestniczy jedynie w jednym lub dwóch dużych turniejach w ciągu roku, mogą chwilowo wynieść swój rating do "stratosfery", jeżeli raz lub dwa uda im się wygrać wszystkie partie. Najczęściej zostaną sprowadzeni na ziemię w następnym turnieju. Z drugiej strony, jeżeli w równych partiach stale wygrywają z wieloma graczami o ratingu +600, naturalnym wydaje się przyznanie im odzwierciedlającego ten fakt ratingu. Jest to zgodne z wieloletnią obserwacją wielu silnych graczy amatorskich, że czołowe (6 dan) "pasmo" jest "głębsze" niż jeden kamień. Niektórzy z graczy o ratingu +700-800 odbyli kiedyś trening zawodowy, więc nie powinno nas dziwić, że są wyjątkowo silni.
Pytanie 11: Jak ocenia się gry? Jak wiele partii musi rozegrać nowy gracz, by uzyskać rating? Jak przyznaje się rating początkowy?
Partie z uznawanych przez AGA turniejów lub rozgrywek klubowych można wysyłać do Koordynatora Ratingowego w AGA. (Organizator turnieju lub klubu powinien skontaktować się z AGA, aby uzyskać adres aktualnego Koordynatora Ratingowego). Aby gra mogła być uwzględniona w ratingu, musi być rozgrywana zgodnie z regułami AGA, z limitem czasowym co najmniej 30 minut na gracza i byo-yomi co najmniej 30 kamieni w ciągu 5 minut. Jeżeli obaj gracze się zgadzają, można grać bez zegara. Obaj gracze muszą się uprzednio zgodzić, że partia będzie uwzględniana w ratingu, i obaj gracze muszą podpisać wynik partii. Wszystkie partie z turniejów, lig itp. muszą być przesyłane zbiorczo przez organizatora turnieju lub klubu, który tym samym potwierdza, że były rozgrywane zgodnie z powyższymi warunkami.
Partie muszą być dostarczane w standardowym formacie, najlepiej na dyskietkach w formacie IBM-PC. AGA dostarcza bezpłatne oprogramowanie do rozstawiania turniejów i tworzenia raportów. Partie mogą być też dostarczane w postaci standardowych wydruków.
Nowych graczy wprowadzamy do ratingu w środku zgłoszonego stopnia - np. +150 dla shodana (1 dan), -650 dla 6 kyu. Do uzyskania ratingu wystarczy nawet jedna partia, choć rating gracza nie będzie zbyt wiarygodny do czasu uzyskania jakiegoś tuzina partii. Jeżeli początkowy rating gracza nie jest zbyt dokładny, zostanie szybko skorygowany; po jednym lub dwóch turniejach rzadko kiedy rating odbiega od poprawnego o więcej niż 100 punktów, a zwykle jest dokładniejszy.
Pytanie 12: Na czym dokładnie opiera się mój rating? Kim byli moi przeciwnicy i jaki był ich rating? Które turnieje są uwzględnione w moim ostatnim ratingu?
Możesz uzyskać indywidualny raport ratingowy, wysyłając takie żądanie i SASE do AGA. (w celu uzyskania szybszej odpowiedzi organizator turnieju lub klubu powinien skontaktować się z AGA, aby uzyskać adres osoby aktualnie odpowiedzialnej za to zadanie). Raport zawiera wyniki wszystkich twoich gier uwzględnionych w ostatnim ratingu. Zawiera listę wszystkich twoich przeciwników wraz z ich ratingiem oraz szacowanym prawdopodobieństwem, że gracz o twoim ratingu wygra z graczem o ratingu twojego przeciwnika (po skorygowaniu o handicap). Zauważysz, że zwykle wygrywasz z graczami o niższym ratingu, a przegrywasz z graczami o wyższym ratingu.
Pytanie 13: Mam wiele pytań, uwag krytycznych i sugestii dotyczących systemu ratingowego AGA. Do kogo je kierować? Jak mogę więcej się dowiedzieć na temat funkcjonowania systemu?
System ratingowy AGA jest prowadzony przez Koordynatora Ratingowego AGA i Komisję Ratingową. Możesz napisać do Komisji Ratingowej AGA, P.O. Box 397, Old Chelsea Station, New York 10113. Będą oni szczęśliwi mogąc ci wysłać najświeższą dokumentację i komentarze na temat systemu, i/lub najnowszy raport ratingowy dotyczący wszystkich klasyfikowanych członków AGA. Komisja jest odpowiedzialna za nadzór nad integralnością i efektywnością systemu, i jest wdzięczna za wszelkie sugestie lub oferty współpracy.
Tłumaczył:
Krzysztof Grabowski
|