Szkoły Go w Japonii

HONINBO

        Historia pierwszych dekad XX wieku pokazała, że dotychczasowe zasady egzystencji i współzawodnictwa szkół Go przeżyły się. Ostatni wyłoniony w tradycyjny sposób - Honinbo, Shusai Honinbo współuczestniczył w tworzeniu Nihon Kiin i przekazał tej organizacji swój tytuł z przeznaczeniem na nagrodę w turnieju.
        Okazało się, że zorganizowanie takiego turnieju jest trudniejsze, niż by się wydawało. Opory wielu graczy przeciwko równej grze z zawodnikami o różnych rankingach, kwestia limitu czasu ( 13 godzin na gracza wydawało się wielu zawodowcom za mało), czy niestosowanych do tej pory punktów komi. Mainichi czasopismo, główny sponsor turnieju po wielu negocjacjach uzgodniło zadawalające większość reguły, choć w jednym wypadku (Suzuki Tamejiro, 7 Dan) ustalono specjalny czas : 16 godz. na gracza.
        W 1943 r. po skomplikowanych eliminacjach wyłoniono dwóch najlepszych : Sekiyama Riichi, 6 Dan i Kato Shin, 7 Dan (niespodzianką było dopiero 3-cie miejsce Go Seigena i 5-te Kitani Minoru, powszechnie uznawanych w tym czasie za najsilniejszych graczy). Sześco-rundowy mecz pomiędzu nimi zakończył się remisem 3 : 3 (zawsze wygrywał czarny) i zgodnie z regulaminem pierwszym Honinbo wyłonionym w drodze turnieju został Sekiyama.
        Warty odnotowania jest też trzeci mecz o tytuł Honinbo, pomiędzy Hashimoto Honinbo a Iwamoto Kaoru. Mecz, który mógł być ostatnim w krótkiej historii Turniejów Honinbo. Rozgrywany był w Hiroszimie, w centrum miasta. Pierwszą partię wygrał Iwamoto, Mimo sprzeciwu graczy, decyzją szefa lokalnej policji (w dbałości o bezpieczeństwo graczy w zagrożonym nalotami mieście) drugą partię rozegrano poza miastem. Pomiędzy 106 a 107 zagraniem (wg Iwamoto) nagły wstrząs rozrzucił kamienie po podłodze. Zawodnicy ustawili ponownie kamienie na planszy i kontynuowali grę. Wygrał Hashimoto Honinbo, 5 pkt. Hiroszima została zniszczona.

MEIJIN

        Po śmierci Shusai stanowisko Meijina przez wiele lat było nie obsadzone. W przeszłości często tak się już zdarzało z powodu wysokich wymogów stawianych przed osobą mającą objąć ten urząd, teraz jednak sytuacja była inna : tradycyjny tytuł nie miał mieć pokrycia w oficjalnym stanowisku. Wielokrotne próby zorganizowania turnieju, którego zwycięzca miałby prawo do tego zaszczytnego tytułu spełzły na niczym. Wprawdzie prawa do tytułu (do jego nadawania) przekazane zostały Nihon Kiin, ale rozłam w tejże i powstanie Kansai Kiin oraz spory pomiędzy ewentualnymi sponsorami turnieju powodowały niemożność zorganizowanie Turnieju Meijin.
        Impas zastał przełamany dopiero w 1960 r. przez Fujisawa Shuka, 8 Dan i w styczniu 1961 rozpoczęto turniej. Pierwszym (wg nowych reguł) Meijinem został w 1962 r Fujisawa Shuko, twórca turnieju, wygrywając ligę Meijin z wynikiem 9 3. Drugie miejsce zajął z identycznym wynikiem Go Seigen. Drugi i trzeci Turniej Meijin wygrał Sakata Eio.
        Ubocznym skutkiem organizacji Turnieju Meijin było pozbawienie sponsoringu Turnieju Oteai oficjalnego turnieju klasyfikacyjnego Nihon Kiin. Asahi, dotychczasowy sponsor tego turnieju, urażona przekazaniem praw do sponsorowania Turnieju Meijin konkurencyjnej gazecie Yomiuri wycofał się ze sponsorowania wszelkich turniejów zawodowców, kierując swoje zainteresowania na turnieje amatorów.

KISEI

        Z końcem lat 60 coraz więcej dezaprobaty budził sposób, w jaki Yomiuri finansowała Turniej Meijin. Kwota 25 milionów yen nie waloryzowana od ustanowienia turnieju w 1961 r. pomimo dużej wówczas inflacji nie stanowiła, zdaniem zawodowców Go, ekwiwalentu dla wagi tego turnieju (w całym okresie sponsorowania przez Yomiuri realna wartość nagród w turnieju Meijin spadła 5,6 raza). W 1976 r. nowym sponsorem turnieju Meijin został Asahi, oferując 100 mln. Yen czterokrotnie więcej niż Yomiuri.
        Poniewczasie Yomiuri dostrzegło, iż utraciło prawa do wiadomości i zapisów partii coraz bardziej interesujących czytelników. Wiele bardziej i mniej legalnych zabiegów niczego nie zmieniły, kontrakt pomiędzy Nihon Kiin a Asahi był nie do obalenia. W desperacji Yomiuri zaoferowało 170 mln. yen na pulę nagród nowego turnieju, Turnieju Kisei.
        Turniej Kisei ze względu na wysokość nagród stał się najważniejszym turniejem w Japonii, w dodatku przeprowadzanym w skomplikowanym, wielostopniowym systemie eliminacyjnym gwarantującym dużą ilość partii. Pierwszy etap to dziewięć osobnych turniejów dla graczy o tym samym rankingu każdy - przeprowadzanych systemem pucharowym. Po kilku następnych etapach wyłaniany jest kandydat, grający mecz do czterech zwycięstw z obrońcą tytułu. Cały cykl Turnieju Kisei trwa ok. 18 miesięcy.
        Pierwszym zwycięzcą Turnieju Kisei został Fujisawa Shuko, pokonując w finale innego weterana ; Hashimoto Utaro. Zaskoczenie było duże, tym większe, że Fujisawa powszechnie znany już był ze swojej słabości do nadużywania alkoholu. Wszyscy obserwatorzy sceny Go zastanawiali się, kto z nowych gwiazd Go z dojo Kitani Minoru zdobędzie tytuł w następnym roku. Jednakże Fujisawa Shuko wygrywał co roku, kolejno z Kato Masao, Ishida Yoshio, Rin Kaiho, Otake Hideo i ponownie z Rin Kaiho. Ostatecznie pokonał go dopiero w 1986 r. Cho Chikun, ale 6 krotne z rzędu zwycięstwo w tak prestiżowym turnieju zapisało go na zawsze w annałach historii Go.
        Tyle suche fakty z historii powstania trzech wielkich Turniejów Go. Nie można jednak zapomnieć o wcześniejszych meczach, które nigdy nie zostały oficjalnie nazwane meczami o tytuł Honinbo czy Meijin. Tradycyjnie, ustępujący Honinbo rozgrywał ze swoim następcą mecz po którym zrzekał się tytułu na jego rzecz. Ostatni mecz Shusai Honinbo to słynna, wielomiesięczna partia z Kitani Minoru... W 1933 r. Yomiuri zorganizowało turniej eliminacyjny, którego zwycięzca miał prawo grać z Meijinem. Turniej eliminacyjny wygrał młody (wówczas 21 lat, 5 dan) Go Seigen. Partia Meijin, rozpoczęta 16. 10 1933 r. trwała prawie dwa lata, grana była w 22 sesjach, gracze wykorzystali każdy po ponad 22 godz. Wygrał Shusai Meijin, 2 pkt. Partia słynna z powodu nietypowego, całkowicie nowatorskiego podejścia do fuseki ze strony Go Seigena. Trzy pierwsze ruchy to hoshi, san-san i tengen po przekątnej zbulwersowały ówczesnych komentatorów do tego stopnia, iż Go Seigen musiał publicznie uzasadniać swoje koncepcje gry era Nowego Fuseki się rozpoczęła.

Jan Lubos

index/ publikacje/ historia/